Petra’s Qluickstep

In het vorige blog heb je een deel kunnen lezen van mijn visie op de eerste uitzending van ‘Rolstoel Roadmovie’. Er gebeurde best veel in de aflevering dat ik de moeite waar vond om te vertellen. Het blog werd daardoor lang maar iets eruit laten vond ik lastig. Bij het stuk over Griekenland werd dat niet anders.  Vooral dat gedeelte van de uitzending heeft op mij behoorlijk wat indruk gemaakt. Ik vond het daarom beter om daarover apart een blogje te schrijven.

Mari begint met een stukje geschiedenis: Aristotelis (dichter, jurist en politicus) geloofde in zijn tijd dat het beter was om ‘misvormde’ kinderen het recht van het leven te ontnemen. In hoever leeft dat denkbeeld nu nog steeds?
Mari spreekt met Antonis Rellas, filmmaker en activist die opkomt voor mensen met een handicap. Vooral voor mensen die in een instituut wonen. Ook ontmoet hij leden van ‘Zero Tolorence’ een groep die landelijke kwesties anders willen aanpakken om de positie van gehandicapten te veranderen.
Ze vertellen dat ze in 2015 ‘Lechaina’, een instelling waar gehandicapten woonden, vier dagen bezet hebben. Een plek waar mensen in kooien zitten opgesloten, volledig geïsoleerd. Zonder goede medicijnen. Bewoners krijgen wel medicijnen (40 per dag!), maar niet de medicijnen die ze nodig hebben. Het is een instelling waar je niet meer uitkomt.
Mari krijgt beelden te zien van de bezetting: gehandicapte kinderen opgesloten in kooien, vastgebonden in hele rare houdingen. Eén kind zit in zo’n rare houding vast gebonden dat het met geen mogelijkheid kan liggen. En zo lagen 36 van 50 mensen vastgebonden in zulke kooien, waarvan één persoon zelfs al 22 jaar lang.

Het personeel van ‘Lechaina’ denkt dat ze het goed doen, maar zeggen tegelijkertijd dat ze instructies van dokters volgen.
Door het bezoek van ‘Zero Tolorence’ krijgen ze een beetje door dat wat ze doen echt niet goed is! Ze hadden niet verwacht dat gehandicapten zo voor zichzelf en elkaar zouden opkomen.
Na de bezetting kwam er een akkoord met het verzoek van een Britse organisatie en ‘Institute of Child Health’  om het instituut te sluiten.
Een paar jaar later is de instelling nog steeds open en Mari mag gaan kijken hoe het er daar nu aan toe gaat. Er zijn nog een paar houten kooi-bedden maar die worden gelukkig niet meer gebruikt. Bewoners liggen nu in gewone bedden.

Het instituut sluiten klinkt simpel maar zo makkelijk gaat dat niet. Bij mensen moet ook een knop om: hoe sterk geloven zij dat iemand met een handicap het recht heeft om een zo normaal mogelijk leven te hebben? Om net als anderen deel uit te kunnen maken van de maatschappij?
Zorgen voor nieuwe mogelijkheden kost tijd, maar binnen drie jaar zal de instelling sluiten. Of dat ook echt zo zal zijn, is de vraag. Er was nu natuurlijk een camera bij en dan kun je niet iets zeggen waar men niet tevreden mee is!
‘Lechaina’ is één van de 100(!!) instituten in het land en dit is de meest extreme. Als het lukt om dit instituut te sluiten, geeft dat goede hoop dat alle anderen ook gesloten zullen worden.

Het idee dat mensen met een handicap in een land dat bij de EU hoort zo behandeld worden is bizar. We roepen best wel vaak dat hier van alles anders moet, maar als je dan deze beelden ziet… Blij dat ik in Nederland geboren ben!

In deze documentaire serie geeft filmmaker Mari Sanders antwoord op de vraag: Hoe ziet Europa eruit door de ogen van mensen met een handicap?
Hoe had zijn leven eruit gezien als hij niet in Nederland was geboren?
In de eerste aflevering bezoekt hij Italie, Zweden en Griekenland. Uitzending niet gezien of wil je nog even je geheugen opfrissen? Dan kan ik je helpen!

Voordat we met Mari mee gaan op reis, gaan we met hem mee naar zijn ouders. Hij vertelt dat hij altijd op een speciale school heeft gezeten. Naar een gewone school gaan wanneer je een handicap had, kwam niet vaak voor. Zijn ouders hebben vaak van anderen het advies gekregen om hem naar een ‘instituut’ te brengen. Waar anderen voor hem zouden zorgen. Dat hebben ze niet gedaan, maar dat veel mensen dat de beste oplossing vonden, maakt veel indruk. Na een proost op een goede reis volgen we Mari naar zijn eerste bestemming: Italië.

Italië
Sinds 1970 gaan kinderen met een handicap in Italië naar een gewone school, speciale scholen bestaan niet meer.
Mari ontmoet studente Bana die slechtziend is. Ze kan met behulp van een speciale computer en een assistente in de klas, alles doen wat haar medestudenten ook doen.
Assistente Marina legt uit dat het land zich richt op integratie van gehandicapten. Als kinderen met een handicap naar een speciale school gaan, ze ook gezien worden als een ‘probleem’ en dat altijd zo zal blijven. Ze zullen niet kunnen integreren zoals anderen. Medeleerlingen zijn het gewend om iemand in de klas te hebben die hulp nodig heeft. Zo begint al op jonge leeftijd de acceptatie van het feit dat er kinderen zijn die een handicap hebben.
Mari vraagt zich af of dat ook positief is voor de toekomst van de kinderen. Zijn mensen meer gewend om gehandicapten te zien omdat ze er ook mee in de klas hebben gezeten? Ik denk het wel! Ze leren dan al vroeg om kinderen (en later volwassenen) net zo te behandelen als anderen. De handicap is er gewoon, ze leren al jong de mens achter de handicap te zien.

Niet alleen scholen richten zich op integratie. Of beter gezegd; ze doen hun best, maar het voelt soms wel scheef. Mari gaat naar een café waar het menu ook in braille te lezen is. De rijplaat die voor het café ligt moet weggehaald worden als de politie in de buurt is. Anders krijgen ze een boete.  Toiletten zijn voor hem niet bereikbaar of moeten eerst worden leeggehaald omdat er schoonmaakspullen in staan.
Het onderwijs is goed geregeld maar verder kom je genoeg uitdagingen in het land tegen!

Zweden
Voor veel landen is Zweden hét voorbeeld van hoe het zou moeten. Een land met een sterke focus op toegankelijkheid.
Mari gaat op bezoek bij Anna en haar gezin, waar dag en nacht hulp aanwezig is. Deze hulp wordt volledig vergoed door de overheid. Anna en haar kinderen hebben allemaal dezelfde handicap, haar man niet.
Ze zijn blij dat het zo goed geregeld is. Zo kan iedereen in het gezin gewoon meedraaien in de samenleving. De hulpen doen alles wat zij niet kunnen.
Mari zegt dat in Nederland vaak de reactie is op de hulp zoals zij die hebben: ‘Je hebt toch familieleden die je kunnen helpen?’ Waarom is het zo belangrijk dat er iemand buiten de familie is die helpt? Volgens Anna draait het om onafhankelijkheid. Stel dat zij zou willen scheiden en ze krijgt alleen hulp van haar man. Wie kan haar dan na een scheiding helpen? Ik begrijp haar standpunt. Plus nu kan Anna haar man gewoon haar man zijn en niet haar verzorger.
Voor mij gaat hetzelfde op voor ouders. Je krijgt een keer de leeftijd dat je niet meer wilt dat je ouders alles voor je doen. Ik heb sinds een paar jaar een aantal mensen om mij heen die helpen met zorg en andere dingen die mijn ouders lang hebben gedaan. Die mensen zorgen ervoor dat wij als gezin elkaar kunnen zien omdat we dat willen, niet omdat er wat moet.
Is persoonlijke assistentie dan niet heel duur? Anna legt uit dat één dag in een zorginstelling duurder is dan één dag persoonlijke assistentie.
Deze manier van hulp ervoor zorgt dat Anna een volledig onafhankelijke vrouw kan zijn.
Het gaat goed in Zweden, maar er zijn ook een paar uitdagingen. Maatregelen die verschillende doelgroepen willen, spreken elkaar soms tegen.
Een belangrijkste stap om de situatie hier nog beter te maken: alle mensen met een handicap te laten vechten voor hetzelfde doel.

In een volgend blog later vandaag kun je lezen over Mari zijn bezoek aan Griekenland.

 

Gisteravond was ik zomaar wat aan het zappen totdat ik op NPO 2 bleef hangen. Daar zou na de reclame de documentaire ‘Rolstoel roadmovie’ beginnen. In deze documentaire serie geeft filmmaker Mari Sanders antwoord op de vraag: Hoe ziet Europa eruit door de ogen van mensen met een handicap?
De eerste aflevering was gisteren en de andere afleveringen worden uitgezonden op woensdag 22 en 29 mei. Ik ga alle afleveringen kijken en mijn mening per aflevering hier met je delen. Mijn visie op de eerste aflevering kun je vanaf zondag lezen!

Wil je een bericht ontvangen wanneer ik nieuw leesvoer geplaatst heb? Laat dan even je e-mailadres achter en je krijgt een mail met de link naar mijn nieuwste bericht.

 

Zo kunnen dove en slechthorende mensen ook genieten van de muziek op een evenement!
Toch een kritische noot; in het artikel lees ik dat er zoveel leuke reacties zijn binnengekomen dat ze het volgend jaar weer zo gaan doen. Ze kunnen niet anders. Ik hoop dat mensen wel doorhebben dat het geen extra entertainment is,  een gebarentolk. Het lijkt me toch ook dat mensen vinden dat deze dames hun vak heel goed verstaan en hun werk goed hebben gedaan!

Wil je nog meer swingend handwerk zien? Vanavond is op NPO 1 Extra het Eurovisie Songfestival te zien met gebarentolk. Ook de finale kun je op die zender met gebarentolk volgen.

In de mailbox van Petra’s Qluickstep zat afgelopen week een mail van één van mijn lezers.  Het was hem na het lezen van het blog erover toch nog niet helemaal duidelijk is wat audiodescriptie precies is. Heel eerlijk; het lukte mij niet om het beter uit te leggen. Tijd om op zoek te gaan naar iemand die dat wel kon.
Dat had ik misschien al moeten doen voordat ik het blog ging schrijven. Goede les voor de volgende keer!

Ervaringsdeskundige
Ik stuurde een mail naar de redactie van NPO Radio 2. Van hen kreeg ik de link naar een interview. Hierin legt NPO Radio 2 DJ Wouter van der Goes, samen met een blinde jongen, uit wat audiodescriptie is en hoe blinden/slechtzienden dat ervaren.

https://www.nporadio2.nl/wout2day/gemist/audio/18221/npo-radio-2-zendt-the-passion-uit-met-audiodescriptie

Vragen staat vrij
Ik vroeg ook of het mogelijk was om een paar minuten van de uitzending te sturen of een link ernaar. Beetje brutaal misschien, maar het leek mij netter om er bij de omroep om te vragen dan iets op te zoeken via Google. ‘Proberen kan altijd!’ dacht ik.
Ik kreeg alleen de link naar het interview en daar was ik ook blij mee! Op de website van NPO Radio 2 stond helaas geen audiofragment van de uitzending. Na even zoeken vond ik er wel één van vorig jaar.

https://clyp.it/mgffnp55

Wil je de hele uitzending, nou ja, tot een paar minuten voor het einde, van dit jaar luisteren? Dat kan hier:

https://www.nporadio2.nl/gemist/uitzending/259867/18-04-2019

Ik hoop dat het een beetje duidelijker is geworden. Heb je toch nog vragen hierover, dan hoor ik het graag van je!

Heb je een vraag over iets anders, wil je graag meer over een bepaald onderwerp lezen of heb je een idee voor een blog?
Dan kun je een mail sturen naar: petrasqluickstep@gmail.com

 

Als kind luisterde ik veel (héél veel) naar sprookjes, avonturen uit Sesamstraat en een hele lijst Disneyverhalen. Stopte het cassettebandje in de radio of walkman en ik was uren niet aanspreekbaar. Deze herinnering komt bij me op als ik denk aan een verhaal luisteren. Voor het laatste deel in de blogserie ‘The Passion 2019 in beeld en geluid’ ga ik niet kijken maar luisteren naar het lijdensverhaal van Jezus. Vertelt met ondersteuning van audiodescriptie,  verzorgt door DJ Wouter van der Goes op NPO Radio 2. Er staan niet meer namen bij dus ik denk dat hij de hele uitzending voor zijn rekening neemt. Hij wisselt niet om de zoveel tijd met een collega zoals bij de uitzending met een gebarentolk. Omdat ik niet live kon luisteren, moet ik dinsdagavond eerst uitzoeken of je de uitzending wel kunt terugluisteren. Gelukkig kan dat en met een verse kop thee op veilige afstand van de PC ga ik er even goed voor zitten.

Op NPO Radio 2 waren ze er al vroeg bij; vanaf 18.00u kon je al luisteren naar een voorprogramma waarin de hoofdrolspelers geïnterviewd worden. Ik luister een stukje van die uitzending maar concentreer me op de vertelling, die gelijk met de uitzending op tv begint. De DJ schetst een beeld van het podium, noemt wie de Verteller is en stelt de andere personages voor.
Het orkest zet in voor het eerste nummer en het valt me op dat hij tijdens het nummer ook omschrijft wat er gebeurt wat je niet kunt zien. Misschien ook niet meer dan normaal omdat dat juist audiodescriptie is, maar ik had niet direct verwacht dat door de muziek heen gepraat zou worden. Wat dat betreft heel leerzaam om dit zo eens te beleven! Zeker ook fijn dat ’t zo gaat, want nu word je wel helemaal meegenomen in het verhaal.

Goed beeld
De gezichtsuitdrukkingen van de personages worden goed beschreven, alleen mis ik toch het benoemen de emoties die wel op de gezichten te lezen is. Zeker in het begin. Later in het verhaal worden de (in mijn ogen niet geplande) rollende tranen wel genoemd. Mooi om dat toch te horen. Het voegt wel toe in de beleving vind ik.
Degene die de autodescriptie verzorgt verteld mooi beeldend, ik ga echt mee in het verhaal. Ik zie nu ook voor me wat ik al eerder op tv heb gezien.
Hij praat ook niet onnodig, laat je luisteren naar een nummer. Praat een paar keer door de tekst van de spelers heen, de timing klopt dan net niet helemaal. Daaraan is te merken hoe moeilijk het is om te vertellen wat je ziet, op hetzelfde tempo als de beelden!
Iets dat wat mij betreft volgend jaar weg gelaten mag worden: vertellen wie de BN’ers zijn die een bijrol hebben. Ik hoef niet te horen dat een deelneemster aan Heel Holland Bakt in de viskraam staat als Jezus daar zijn brood en vissen gaat halen. Voor mij voegt het niets toe en vind het storend. Gelukkig kan ik dit gevoel vrij snel parkeren en concentreren op ‘t vervolg van het verhaal.

Open einde
Jezus is weggevoerd en dan is er even geen dialoog tussen spelers. Het kruis wordt het plein in Dordrecht opgedragen en op de grond gezet. De Verteller beschrijft hoe Jezus door omstanders wordt uitgescholden en uitgelachen. Dat zien we niet maar is wel belangrijk om te weten voor het laatste stukje van het verhaal.
Dan is het stil. Ik bedoel niet dat niemand meer iets zegt en je alleen nog de geluiden van het plein hoort. Het is echt stil. De opname is gestopt. Voor heel veel mensen heeft dit verhaal een open einde, maar dit einde zag en hoorde ik niet aankomen! Heeft iemand de live uitzending gehoord en was daarin wel het hele verhaal te horen?
Slordig van NPO Radio 2, al vind ik het ergens ook wel mooi. Je mag zelf bepalen of het verhaal stopt bij de kruisiging van Jezus, daar is iedereen vrij in. Maar NPO 2 helpt hier toch wel een beetje mee door de indruk te geven dat Jezus niet is gestorven aan het kruis…

Tops en tips
Zo komt er ook voor mij een abrupt einde aan mijn blogserie ‘The Passion in beeld en geluid’. Ik vind het echt fijn dat The Passion nu voor alle doelgroepen toegankelijk is. Als men aandacht gaat besteden aan de punten die ik in deze serie genoemd heb, kan het volgend jaar nóg beter worden!
Tot slot een algemeen voorstel: Ik zou het helemaal prima vinden als in de editie volgend jaar alleen de rollen van Jezus, Maria, Petrus en Judas gespeeld worden door BN’ers. Kunnen de bijrollen zoals de persoon in de viskraam en de voorbijgangers die Petrus aanspreken vanaf volgend jaar ingevuld worden door ON’ers? Misschien zelfs door minimaal één die ‘iets’ heeft?

In mijn blog ‘The Passion 2019 in beeld en geluid: Deel 1’ heb je kunnen lezen waarom ik het lijdensverhaal van Jezus dit jaar niet één, maar drie keer heb gezien. Op dinsdag na Pasen bekeek ik de vertelling op NPO 1 Extra, de versie met behulp van een gebarentolk. Nu versta ik geen gebarentaal dus ik weet niet of de vertaling ook klopte, maar er vielen me wel andere dingen op!

Goed begin
Direct als de uitzending begint staat de vertaalster links in beeld.
Er wordt nog niet gesproken of gezongen, maar aan haar bewegingen kun je zien dat er al wel muziek te horen is. Ze is duidelijk groot in beeld, zodat je haar gebaren en gezichtsuitdrukkingen goed kunt zien. Zodra het koor begint te zingen begint ze met vertalen. Een goed begin! Ik had verwacht dat ze alleen gesproken tekst zou gaan vertalen. Leuk dat ze zo de kijkers meteen meeneemt in de uitzending. Omdat ik geen kennis heb van gebarentaal en me zo even niets bijzonders opvalt, spoel ik een stuk door.

Wisseltruc
We zijn al een tijd onderweg als de vertaalster ineens uit beeld verdwijnt en iemand anders haar plaats inneemt. Even ben ik daardoor afgeleid maar kan me daarna ook weer concentreren op het verhaal. Hoop stiekem wel dat dit de eerste en ook meteen de laatste keer is dat ik deze wisseltruc te zien krijg. Maar het is de eerste keer van in totaal zeven. Gelukkig zijn het niet ook nog zeven vertaalsters! Twee wisselen elkaar af.
Eén vraag die ik van tevoren had is bij deze beantwoord. Ik begrijp alleen niet helemaal waarom twee collega’s elkaar afwisselen in plaats van de hele uitzending één vertaalster. Is het vermoeiend om langer achter elkaar te vertalen? Ik ken niemand die ervaring heeft met gebarentaal dus kan het niet navragen, maar dat zou kunnen. Je praat met je handen. Als het niet je eerste taal is, moet je eerst in je hoofd bedenken wat je wilt zeggen. Om het daarna te gebaren. Een stap extra dus dan spreken.

Onrust
Maar goed, de wisseltruc wordt zeven keer gedaan en dat vind ik wel storend. Er zit ook steeds kortere tijd tussen dat ze wisselen, niet steeds hetzelfde aantal minuten. Dat vind ik niet meer storend maar gewoon best wel irritant.
Misschien hebben ze allebei een aantal stukken voorbereid? Maar waarom dan pas na 20 minuten wisselen? Plus waarom zit er daarna wel kortere tijd tussen? Dit leidt me in ieder geval meer af dan het feit dat er iemand in beeld staat. Daar lette ik na een paar minuten niet eens zoveel meer op. Had het misschien ook prima gevonden als een gebarentolk tijdens de uitzending op NPO 1 te zien was geweest. Maar met zoveel wisselingen niet. Veel te onrustig.
Dat lijkt me toch ook voor de mensen die de gebarentolk nodig hebben om het verhaal te volgen? Wat mij betreft een verbeterpunt voor volgend jaar.

 

Als laatste heb ik The Passion geluisterd in plaats van gekeken. Hoe ik dat heb ervaren? Je leest ’t binnenkort in deel 3!

‘Blinden en doven kunnen voor het eerst The Passion volgen’ las ik vlak voor Pasen op nu.nl. Dit past in het beleid om steeds meer programma’s voor alle doelgroepen toegankelijk te maken.
Op NPO 1 wordt de vertelling van de laatste uren van Jezus ondertiteld, op NPO 1 Extra kun je het volgen met een gebarentolk en op NPO 2 verzorgt één van de presentatoren de audiodescriptie. Vertaling: hij vertelt wat je niet kunt zien als de personages niets zeggen.
Ik ben blij dat na zeven edities de vertelling ook voor deze doelgroepen te volgen is! Als het waar is…
Niet echt een positieve instelling, ik weet ‘t. Maar is het ook echt zo dat het vanaf nu voor alle doelgroepen te volgen is?

Om dat te kunnen controleren heb ik The Passion dit jaar drie keer gezien.
De laatste jaren ga ik het Paasweekend met mijn ouders naar Duits-land en ik kijk samen met hen. Omdat ik altijd de live-uitzending op Witte Donderdag heb gekeken, besloot ik dat nu ook gewoon te doen. Om in de Paasstemming te komen.
Weer thuis heb ik mijn andere bril op gezet. Hoewel, ik wist nog dat op NPO 1 ondertiteling beloofd was en dus kon ik wel meteen controleren of dat klopte. Die ondertiteling was er niet. Tenminste niet zonder dat je daar zelf iets voor moest doen. Hopelijk wordt er bij de editie van 2020 wél voor ondertiteling gezorgd!
Ik ben benieuwd naar de versies met gebarentolk en audiodescriptie. Ik versta geen gebarentaal dus ik kan niet controleren of de vertaling ook klopt. Ik kan wel letten op andere dingen.
Is er één persoon die de hele vertelling gaat vertalen of meerdere? Ik heb wel eens het journaal met gebarentaal gezien maar dat duurt niet langer dan een half uur. Is het bij een langer programma ook één persoon of wisselen vertalers elkaar af? Ik heb geen idee of gebarentaal intensiever is dan spreken, ook als je het goed kunt.
Audiodescriptie kan ik nog geen voorstelling van maken maar dat lijkt me best lastig! Loopt de vertelling gelijk met het verhaal? Is er één verteller of meerdere? Praat diegene ook door het verhaal heen of vertelt hij echt alleen wat je niet kun zien?

Wat me opviel tijdens de uitzending met behulp van een gebarentolk, kun je lezen in deel 2 van ‘The Passion 2019 in beeld en geluid’. Wordt vervolgd!

Happiness is a mood, not a destination.

Brooke Davis (One tree hill)